Kanina
Malownicza wieś we wschodniej części Beskidu Wyspowego. Jej zabudowania sięgają wys. ponad 600 m i są zgrupowane w grzbietowej części grzbietu Litacza, nazywanego też Pasmem Kanińskim.Informacje ogólne
Przechodzi tędy droga krajowa nr 28 z Limanowej do Nowego Sącza, odznaczająca się wybitnymi walorami krajobrazowymi.
Kanina jest jedną z najstarszych osad w tej części Beskidu Wyspowego. Prawdopodobnie ma już XIV-wieczną metrykę, ponieważ źródła z 1401 r. wspominają o wsi Canina, lokowanej na prawie niemieckim. W XV w. istniała tu już parafia. W „Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego…” z końca XIX w. czytamy że: „na najwyższym dziale (595 m.n.p.m.), w miejscu dominującym nad całą okolicą, stoi starożytny modrzewiowy parafialny kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, założony roku 1138, którego głosy dzwonów, płynąc dolinami łączą się z dzwonami sąsiednich parafii wspólną modlitwą harmonii, co zwłaszcza cichym wieczorem po rosie sprawia wrażenie nie do opisania. Samo położenie tego kościoła świadczy o wielkiej jego starożytności i o pierwotnym przeznaczeniu głoszenia chwały Bożej…”.
Kanina stanowiła w XVI/XVII w. własność Giedków herbu Gryf, Wielogłowskich, Wierzbiętów, później Otwinowskich. Wśród miejscowej ludności do końca XIX w. przekazywano opowieść o wielkim rowie wyoranym w ziemi, po południowej stronie pasma Litacza, który miał oznaczać granicę ziem, zajętych przez Austrię po 1770 r.
W historii Kaniny odnajdujemy interesujący epizod z czasów I wojny światowej. W pierwszych dniach grudnia 1914 r. do Kaniny podeszły oddziały Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego. Wiedząc, że w sąsiednia wieś Wysokie jest opanowana przez Rosjan uzyskał on w sztabie austriackim zgodę na atak na pozycje rosyjskie. Szturm zakończył się pełnym sukcesem, a legioniści ruszyli w kierunku Nowego Sącza.
We wsi znajduje się murowany kościół p.w. św. Marii Magdaleny. Poprzedni drewniany, dwukrotnie płonął (ostatni raz w 1886 r.). Po pożarze plac kościelny poszerzono i wybudowano nową obszerną świątynię, którą konsekrował biskup Ignacy Łobos w 1898 r. Jest budowlą eklektyczną (neogotycko-neoromańską), jednonawową, z węższym od nawy prezbiterium, sygnaturką i strzelistą wieżą.
Ponadto, w Kaninie kapliczka z 1871 r., postawiona jako votum dziękczynne za uzdrowienie Anny Kubackiej. Na granicy z Siekierczyną, na wzgórku zwanym „Jonina”, znajdują się ślady wałów, być może jest to pozostałość dawnego grodu średniowiecznego. Wstępne badania archeologiczne przeprowadzone w tym miejscu nie wykazały jednak śladów budowli obronnej.
Z Kaniny pochodzi piękny drewniany wiatrak, zbudowany początkiem XX w. przez rodzinę Kornasiów. Aktualnie znajduje się w Sądeckim Parku Etnograficznym w Falkowej.
Miejscowości
BiałeBrzezna
Chabówka
Chełmiec
Chochorowice
Chomranice
Chyszówki
Czarny Potok
Czasław
Długołęka-Świerkla
Dobra
Glisne
Gruszowiec
Iwkowa
Jaworzna
Jazowsko
Jodłownik
Jurków
Kamienica
Kamionna
Kanina
Kasina Wielka
Kasinka Mała
Klęczany
Kobielnik
Kostrza
Koszary
Krzeczów
Kudłacze
Laskowa
Limanowa
Lipnik
Lubień
Lubomierz
Łącko
Łętowe
Łososina Dolna
Łososina Górna
Łostówka
Łukowica
Marcinkowice
Męcina
Młynne
Mszana Dolna
Mszana Górna
Myślenice
Naszacowice
Nowe Rybie
Nowy Sącz
Pasierbiec
Pcim
Piekiełko
Pisarzowa
Podegrodzie
Poręba
Przyszowa
Raba Niżna
Rabka-Zdrój
Raciechowice
Rajbrot
Rogi
Rozdziele
Siekierczyna
Skrzydlna
Słopnice
Stadła
Stróża (k. Myślenic)
Strzeszyce
Szczawa
Szczyrzyc
Szyk
Świdnik
Świniarsko
Tenczyn
Tęgoborze
Tokarnia
Trzemeśnia
Tymbark
Ujanowice
Węglówka
Wilczyce
Wilkowisko
Wiśniowa
Zalesie
Zasań
Znamirowice
Żegocina
Żmiąca