Poręba
Wieś w dolinie Porębianki, pomiędzy Działkiem a Kamiennikiem w Paśmie Łysiny, licząca ok. 1000 mieszkańców. Nazwa pochodzi od wytrzebionego przez osadników lasu (poręby).Informacje ogólne
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1403 r. W 1451 r., staraniem rycerza Marcina Birowy z Przybienic istniejąca osada została przeniesiona na prawo niemieckie. Przez wieki stanowiła własność szlachecką – w XVI w. władali nią Jordanowie z Zakliczyna, a później inne rody. W roku 1581 w Porębie wymieniana jest niewielka huta szkła. W późniejszych wiekach mieszkańcy Poręby utrzymywali się z tego, co dała natura: kamieniarstwa oraz wytwórstwa drobnych drewnianych narzędzi, szczególnie łyżek. Wytwarzano tu także oryginalne, drewniane zabawki, których egzemplarze zgromadzono w Muzeum Regionalnym w Myślenicach.
W czasie okupacji hitlerowskiej wieś stanowiła bazę licznych oddziałów partyzanckich AK, m.in. oddziału „Pościg”, który stacjonował pod Kamiennikiem oraz – w listopadzie 1944 r. – krakowskiego zgrupowania 20 pp AK „Żelbet”. Na terenie miejscowości miały miejsce dwie potyczki z Niemcami: 12 września i 21 listopada 1944 r. W czasie drugiej z nich, stoczonej przez oddziały „Żelbetu”, spłonęło osiedle Gotówka, liczące 5 domów. Latem 1944 r. na terenie miejscowości rozbił się niemiecki samolot transportowy Ju-52. Fragmenty maszyny można oglądać na ekspozycji stałej, w niedalekim schronisku PTTK Kudłacze.
W latach 60. i 70. XX w. Poręba stała się znanym ośrodkiem letniskowym – powstał szpecący krajobraz ośrodek krakowskiej Huty im. Lenina pod Kamiennikiem, a także liczne mniejsze skupiska domków, do dziś stanowiących wyrazisty element krajobrazu wsi.
Poręba nie posiada wielu obiektów zabytkowych – z ciekawszych obiektów należy wymienić kilka kapliczek kamiennych, w tym jedna (przy szlaku zielonym na Działek) z XIX w. Wydarzenia z okresu okupacji upamiętnia pomnik, postawiony u stóp Kamiennika (za ośrodkiem wczasowym, przy drodze na Suchą Polanę) z fragmentów przedwojennego, zniszczonego przez Niemców Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie. Jest to zespół 7 granitowych głazów, z wmurowanymi tablicami, z nazwami walczących w okolicy oddziałów partyzanckich oraz spacyfikowanych miejscowości.
DD, PS
Miejscowości
BiałeBrzezna
Chabówka
Chełmiec
Chochorowice
Chomranice
Chyszówki
Czarny Potok
Czasław
Długołęka-Świerkla
Dobra
Glisne
Gruszowiec
Iwkowa
Jaworzna
Jazowsko
Jodłownik
Jurków
Kamienica
Kamionna
Kanina
Kasina Wielka
Kasinka Mała
Klęczany
Kobielnik
Kostrza
Koszary
Krzeczów
Kudłacze
Laskowa
Limanowa
Lipnik
Lubień
Lubomierz
Łącko
Łętowe
Łososina Dolna
Łososina Górna
Łostówka
Łukowica
Marcinkowice
Męcina
Młynne
Mszana Dolna
Mszana Górna
Myślenice
Naszacowice
Nowe Rybie
Nowy Sącz
Pasierbiec
Pcim
Piekiełko
Pisarzowa
Podegrodzie
Poręba
Przyszowa
Raba Niżna
Rabka-Zdrój
Raciechowice
Rajbrot
Rogi
Rozdziele
Siekierczyna
Skrzydlna
Słopnice
Stadła
Stróża (k. Myślenic)
Strzeszyce
Szczawa
Szczyrzyc
Szyk
Świdnik
Świniarsko
Tenczyn
Tęgoborze
Tokarnia
Trzemeśnia
Tymbark
Ujanowice
Węglówka
Wilczyce
Wilkowisko
Wiśniowa
Zalesie
Zasań
Znamirowice
Żegocina
Żmiąca