Świniarsko
Niewielka wioska w Kotlinie Sądeckiej, przy ujściu Trzetrzewinki do Dunajca.Informacje ogólne
Wzmiankowana po raz pierwszy w 1225 r. w bulli papieża Honoriusza, który dziesięcinami z tej wsi uposażył klasztor bożogrobców w Miechowie. Ponownie wzmiankowana w 1280 r. jako „Swynarsco”. Wówczas, na mocy aktu księżnej Kingi wraz z 26 innymi miejscowościami na terenie Sądecczyzny i Beskidu Wyspowego wieś stała się własnością klasztoru klarysek ze Starego Sącza. Pod koniec XIII w. Świniarsko podzieliło się na Małe (tzw. Mała Wieś, należąca do schyłku XVIII w do klarysek starosądeckich) i Wielkie, które z czasem dostało się w ręce biskupów krakowskich. W trakcie kolonizacji józefińskiej końcem XVIII w. na gruntach Małej Wsi założono niemiecką kolonię Hutweide. Pod koniec XIX w. żyło tu 514 mieszkańców (w tym 12 starozakonnych i 21 protestantów). W 1910 r. mieszkańcy ufundowali pomnik w kształcie krzyża na 500-lecie wiktorii grunwaldzkiej. Przed pierwszą wojną światową założono stację pomp i wodociągów dla Nowego Sącza. W okresie międzywojennym rozwijał się tutaj ruch ludowy, aktywnie działał znany na Sądecczyźnie poseł Jan Potoczek. Za wspieranie partyzantki polskiej w latach 1940–45 oraz liczne pacyfikacje hitlerowskie (m.in. we wrześniu 1939 r.) wieś odznaczono Krzyżem Grunwaldu. Po wojnie za zgodą władz państwowych przeniesiono do Świniarska w 1958 r. zbór protestancki ze Stadeł, zamieniając go na kościół rzymsko-katolicki p.w. Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej. Po uderzeniu pioruna i pożarze w 2005 r. podjęto decyzję o przeniesieniu świątyni do skansenu w Falkowej. Obok powstał nowy murowany kościół. Obecnie Świniarsko jest dużym ośrodkiem sadownictwa, rozwija się tu ruch letniskowy i drobne usługi.
Informacje krajoznawcze:
Na terenie wsi znajduje się kilka ciekawych kapliczek:
• Przy nowej świątyni stoi murowana kapliczka barokowa z przełomu XVIII/XIX w., z figurą Chrystusa „u Słupa”, fundacji miejscowego dziedzica Andrzeja Lipskiego z Lipia. Wedle miejscowej tradycji był to akt ekspiacji szlachcica za niewinną śmierć jednej z jego poddanych, posądzonej o kradzież pieniędzy.
• W centrum wsi, na jednym z wiekowych drzew wisi kapliczka z 1893 r., fundowana przez rodzinę Potoczków, jako votum za powstanie na Sądecczyźnie pierwszej partii chłopskiej – Związku Stronnictwa Chłopskiego.
W zachodniej części wsi, przy bocznej uliczce, zachował się zespół budynków wodociągów sądeckich z 1912 r.
Przy głównej drodze wiodącej do Chełmca rośnie potężny dąb – pomnik przyrody.
Atrakcje regionu
Informacje krajoznawcze:
Na terenie wsi znajduje się kilka ciekawych kapliczek:
• Przy nowej świątyni stoi murowana kapliczka barokowa z przełomu XVIII/XIX w., z figurą Chrystusa „u Słupa”, fundacji miejscowego dziedzica Andrzeja Lipskiego z Lipia. Wedle miejscowej tradycji był to akt ekspiacji szlachcica za niewinną śmierć jednej z jego poddanych, posądzonej o kradzież pieniędzy.
• W centrum wsi, na jednym z wiekowych drzew wisi kapliczka z 1893 r., fundowana przez rodzinę Potoczków, jako votum za powstanie na Sądecczyźnie pierwszej partii chłopskiej – Związku Stronnictwa Chłopskiego.
W zachodniej części wsi, przy bocznej uliczce, zachował się zespół budynków wodociągów sądeckich z 1912 r.
Przy głównej drodze wiodącej do Chełmca rośnie potężny dąb – pomnik przyrody.
Miejscowości
BiałeBrzezna
Chabówka
Chełmiec
Chochorowice
Chomranice
Chyszówki
Czarny Potok
Czasław
Długołęka-Świerkla
Dobra
Glisne
Gruszowiec
Iwkowa
Jaworzna
Jazowsko
Jodłownik
Jurków
Kamienica
Kamionna
Kanina
Kasina Wielka
Kasinka Mała
Klęczany
Kobielnik
Kostrza
Koszary
Krzeczów
Kudłacze
Laskowa
Limanowa
Lipnik
Lubień
Lubomierz
Łącko
Łętowe
Łososina Dolna
Łososina Górna
Łostówka
Łukowica
Marcinkowice
Męcina
Młynne
Mszana Dolna
Mszana Górna
Myślenice
Naszacowice
Nowe Rybie
Nowy Sącz
Pasierbiec
Pcim
Piekiełko
Pisarzowa
Podegrodzie
Poręba
Przyszowa
Raba Niżna
Rabka-Zdrój
Raciechowice
Rajbrot
Rogi
Rozdziele
Siekierczyna
Skrzydlna
Słopnice
Stadła
Stróża (k. Myślenic)
Strzeszyce
Szczawa
Szczyrzyc
Szyk
Świdnik
Świniarsko
Tenczyn
Tęgoborze
Tokarnia
Trzemeśnia
Tymbark
Ujanowice
Węglówka
Wilczyce
Wilkowisko
Wiśniowa
Zalesie
Zasań
Znamirowice
Żegocina
Żmiąca