Tenczyn
Wieś kliszczacka w gminie Lubień, licząca ok. 2100 mieszkańców. Leży w niewielkiej kotlinie u zbiegu Krzeczówki i Tenczyńskiego Potoku, pomiędzy trzema masywami: Zębolowej, Lubonia Wielkiego i Strzebla.Informacje ogólne
Choć patrząc na uczęszczaną, jednopasmową w tym miejscu „zakopiankę” wydaje się to nieprawdopodobne, aż do budowy traktu wzdłuż potoku Krzeczówka w połowie XIX w. Tenczyn leżał na uboczu – główny szlak ku granicy węgierskiej i Podhalu prowadził bowiem na terenie Lubnia, wzdłuż Smugawki, a następnie po granicznym grzbiecie Bórawy (rozdzielającym doliny Krzeczówki i Smugawki).
Nazwa Tenczyna wywodzi się od rodu Tenczyńskich h. Topór – założycieli wsi, lokowanej stosunkowo późno, bo w 1498 r. Pierwotnie osada nosiła nazwę Toporów, od herbu tego możnego, małopolskiego rodu. Tenczyn był jedną z wsi „górnych” kasztelanii krakowskiej – pasa dóbr rozciągających się od Stróży po Krzeczów. W 1777 r. miejscowe sołectwo nabyła od rządu austriackiego księżna Franciszka z Krasińskich. Jako wiano jej córki Marii wieś przeszła na ród Carignan, następnie Montléart. W 1874 r. Tenczyn stał się własnością księżnej Cecylii Lubomirskiej i pozostawał w rękach jej spadkobierców do 1945 r.
Miejscowość doświadczyła niemieckich nalotów w pierwszych dniach września 1939 r. – bombardowane były stojące tu odwody 10 Brygady Kawalerii, broniącej rejonu Jordanowa. 2 września na granicy z Krzeczowem rozbił się samolot rozpoznawczy Henschel Hs-126, strącony przez obronę przeciwlotniczą nad Lubniem. W wyniku bombardowań i podpaleń przez wkraczające wojska niemieckie w miejscowości spłonęło 85 gospodarstw i śmierć poniosło 6 osób cywilnych. Podczas pacyfikacji Krzeczowa (20.06.1943 r.) aresztowano także kilku mieszkańców Tenczyna. Jesienią 1944 r. na terenie miejscowości prowadzono prace fortyfikacyjne, jednak zbudowanych wówczas umocnień Niemcy nie wykorzystali. W dniu 28.01.1945 r. na granicy Krzeczowa doszło do sporej potyczki między nacierającym na Jordanów oddziałem Armii Czerwonej, a oddziałem niemieckim, który zorganizował zasadzkę na „zakopiance” pod Bórawą.
Z miejscowości pochodził ks. Stanisław Główka Robak, do 1940 r. proboszcz w Chochołowie, współorganizator przerzutu kurierów przez granicę w trakcie wojny. Poszukiwany przez gestapo ukrywał się w Tenczynie i Łętowni, a od 1944 r. pełnił funkcję kapelana obwodu AK „Murawa”. Drugim kapłanem-patriotą był męczennik i Sługa Boży ks. Michał Rapacz, administrator parafii w Płokach koło Trzebini, zamordowany w 1946 r. w bestialski sposób przez komunistyczną bojówkę.
Atrakcje regionu
Warto zobaczyć:
Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski – wybudowany w latach 1958-1970, prowadzony przez OO. Kapucynów.
Relikty fortyfikacji niemieckiej linii obronnej Bx przy „zakopiance”: zasypane żelbetonowe stanowisko ogniowe Ringstand 58c na wysokości roli Morgi (800 na od skrzyżowania w kierunku zakopanego, w zatoce między drogą a potokiem) oraz 700 m dalej, po prawej stronie drogi betonowy blok – podstawę przewracanej za pomocą ładunku wybuchowego przeszkody przeciwpancernej.
Kamieniołomy piaskowca: mniejszy u zbiegu Tenczyńskiego Potoku i Smugawki oraz większy na stoku Strzebla, przy drodze do Glisnego.
Miejscowości
BiałeBrzezna
Chabówka
Chełmiec
Chochorowice
Chomranice
Chyszówki
Czarny Potok
Czasław
Długołęka-Świerkla
Dobra
Glisne
Gruszowiec
Iwkowa
Jaworzna
Jazowsko
Jodłownik
Jurków
Kamienica
Kamionna
Kanina
Kasina Wielka
Kasinka Mała
Klęczany
Kobielnik
Kostrza
Koszary
Krzeczów
Kudłacze
Laskowa
Limanowa
Lipnik
Lubień
Lubomierz
Łącko
Łętowe
Łososina Dolna
Łososina Górna
Łostówka
Łukowica
Marcinkowice
Męcina
Młynne
Mszana Dolna
Mszana Górna
Myślenice
Naszacowice
Nowe Rybie
Nowy Sącz
Pasierbiec
Pcim
Piekiełko
Pisarzowa
Podegrodzie
Poręba
Przyszowa
Raba Niżna
Rabka-Zdrój
Raciechowice
Rajbrot
Rogi
Rozdziele
Siekierczyna
Skrzydlna
Słopnice
Stadła
Stróża (k. Myślenic)
Strzeszyce
Szczawa
Szczyrzyc
Szyk
Świdnik
Świniarsko
Tenczyn
Tęgoborze
Tokarnia
Trzemeśnia
Tymbark
Ujanowice
Węglówka
Wilczyce
Wilkowisko
Wiśniowa
Zalesie
Zasań
Znamirowice
Żegocina
Żmiąca